Kooperatifleşmede ilk örnek ihtisas sanayi sitesi: Diyarbakır Metal İşleri Sanayi Sitesi

Röportaj: VEYSİ POLAT
Diyarbakır’da Metal İşleri Küçük Sanayi Sitesi’nin oluşmasına öncülük eden ve halen başkanlığını yürüten Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Üyesi Abidin Kakdaş, 280 işletmenin faaliyet gösterdiği sitenin kuruluş sürecini, buradaki üretimi ve geleceğe dair projelerini Abori’ye anlattı. Sayın Kakdaş’a yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle: 

*Sizi kısaca tanıyabilir miyiz? Abidin Kakdaş kimdir?1

1963 yılında Siverek’te doğdum. İlk, orta ve liseyi Siverek’te, en son yılını da Diyarbakır’da tamamladım. 1978 yılında Diyarbakır’a yerleştik. 1983 yılında işyeri açarak iş hayatına atıldım. Halen inşaat ve metal sektöründe faaliyetim devam etmektedir. 2004 yılında Büyükşehir ve Sur Belediye Meclis Üyeliği yaptım. 2018’de DTSO Meclis Üyeliği’ne seçildim ve bu görevi ifa etmekteyim.

*Kooperatif çalışmasının amacı ve getirisi nedir?

Diyarbakır’da ilk kez ihtisas meslek gurubu olarak kurduğumuz kooperatifle metal işleri imalatı ile uğraşan tüm işyerlerini tek çatı altında toplamayı hedefledik. Kooperatifimizin amacı, küçük birikimlerin yatırıma dönüşmesini sağlamaktır. Kent merkezinde dağınık ve çoğu bina altında bulunan esnaflarımızın kent dışına taşınmalarının sağlanmasıdır. Bu anlamda kooperatifimizin yaptığı çalışma, kentimizde örnek ve model bir çalışmadır. Kooperatifleşmenin bir diğer amacı ise sadece fiziksel bir mekan değil, sektörel bir gelişme merkezi yaratabilmektir.

“BÜYÜK ÇELİK TEST LABORATUARI OLUŞTURMAYI PLANLIYORUZ”

*Meslek gruplarının siteleşmesinin kentte ve esnafa olan katkısı nedir?

Çevre kirliliğini, gürültü ve görüntü kirliliğini ortadan kaldırmak; dayanışmayı, birlikte paylaşmayı, üretime yönelik çalışmaları ve beraberinde oluşturacak zemini yaratarak, esnafın kendisini geliştirmesine imkân sağlamaktır.

Küçük ölçekli esnafın üretime sevkini sağlayıp, kentin sanayi alanındaki gelişmesini ve büyümesini sağlamaktır. Ortak iş alanları yaratılarak, istihdamı artırmaktır. Enerji alanında, kent merkezindeki enerji yükünü hafifletmektir. Kayıt dışı faaliyetleri kayıt altına alarak, ülke ekonomisine katkı sağlayıp, gelir seviyesini yükseltmektir.

Diyarbakır ilinde metal sanayi sektöründe faaliyet gösteren yapılar genel olarak küçük ve orta ölçekte çalışan firmalar olup, şehrin belli noktalarına dağılmış vaziyettedir. Bu durum aynı zamanda bu sektörde çalışan firmalar açısından hem büyüme yönünde bir engel oluşturmakta, hem de prestij kaybına sebebiyet vermektedir.

Bir de, bu tür sitelerde esnaf, kendini geliştirme imkanı bulmaktadır. Zaten bu tür sitelerin açılması, büyük fabrikalara dönüşmesine yönelik ilk adım olarak değerlendirilebilir. Örneğin, daha önce bina altlarında küçük mekanlarda çalışan esnafımız bugünkü teknolojik makineleri kullanacak fiziki mekanlara sahip olmadığı için, kendini ve işini geliştirme imkanı da olmuyor.

Diyarbakır’da, hatta bölgede mesleğimize yönelik sertifikalı kalifiye eleman sıkıntısını gidermek için sitemizde mesleki eğitim merkezi oluşturmayı ve bölgeye hitap edecek büyük bir çelik test laboratuarı oluşturmayı planlamaktayız.

“2009’DA KOOPERATİFLEŞMEYE GİDİLDİ”

*Kooperatif süreci ne zaman başladı?

Geçmiş yıllarda belediye meclislerinin almış oldukları kararlar nedeniyle, gürültü ve görüntü kirliliği yapan tüm esnaf gruplarının kent dışına taşınması kararı vardı. Bu alınmış kararlardan dolayı her yıl bizlere işyerimizi kent dışına taşımamız için yazı gönderiliyordu. Bunun bizlerde yarattığı huzursuzluk sonrasında meslek gurubumuza ait kentin değişik yerlerinde faaliyeti olan esnaflardan oluşan bir çalışma gurubu oluşturdum ve tabanımızla birebir görüşmeler yaparak hem esnaf sayımızın kayıtlı ve kayıtsız tespitini yaptık hem de yapacağımız çalışmalar hakkında bilgi vererek onların görüşlerini aldık. Bir siteleşme çalışmasına nasıl baktıklarını sorduk ve onlardan aldığımız olumlu görüşlerden sonra kararımızı verip, 2009 yılında Metal İşleri Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi’ni kurduk.

*Kent merkezinde yapmış olduğunuz çalışmadan nasıl bir sonuç çıktı?

Esnafımızın yaklaşık yüzde 40’ının kayıt dışı olduğunu tespit ettik. 

Kooperatife kayıtlarının gerçekleşmesi için bunların kayıt altına alınmasını sağladık.

*Arsayı devlet mi verdi?

Sitemizi yapabilmemiz için en önemli sorun arazi temin etmekti. Yaptığımız araştırmalar sonucunda, 4706 sayılı yasaya göre, İhtisas Yapı Kooperatiflerine Harca Esas Değer Üzerinden Arsa Tahsisi yapılabileceğini gördük. Bu yasadan yararlanıp kendi imkanlarımızla sitemizi yapma kararı aldık. Çalışma gurubumuzla DTSO ve  DESOB’la görüşmelerimiz oldu. Onların desteğiyle önce Valilik ve Büyükşehir Belediyesi ile görüşmeler yaparak projemizi anlattık ve Milli Emlak üzerinden 180.000 m2 arazinin Kooperatif adına alımını gerçekleştirdik.

*Projelendirme ve faaliyete geçme çalışmanızı nasıl yaptınız?

Projelendirme aşamasında çeşitli illerdeki meslek gurubumuza ait benzer sanayi sitelerini ziyaret ettik, işletmelerin günün şartlarındaki ihtiyaçlarını göz önüne aldık ve bu doğrultuda projeler hazırladık.

*Kooperatifin kaç üyesi var? Sitede kaç işyeri var?

Metal İşleri Küçük Sanayi Sitesi’nde 100m2, 200m2 ve 400m2 büyüklüklerde toplam 280 işyeri mevcut olup, ayrıca yeşil alanlarımız ve sosyal tesis alanları olarak Restoran, Cafe, Pastane, Banka, PTT, Sağlık Ocağı, Camii, Market, Berber, İdari Bina ve Mesleki Eğitim yeri bulunmaktadır.

*İnşaatıyla birlikte burası ne kadara mal oldu?

Arsa bedeli, altyapı, üstyapı maliyetleri dahil yaklaşık 36 milyon TL’ye mal oldu.

*Bu para üyeler tarafından mı karşılandı?

Tamamen üyeler tarafından karşılandı. Sadece ödemede zorluk çeken esnafımıza  bankalarla yaptığımız görüşmeler sonucunda kooperatifin garantörlüğünde kısa süreli bireysel kredi kullanımını sağladık.

*Bu site ne zaman faaliyete geçti, kaç kişi istihdam ediyor?

Sitemizi, 2010 yılında temelini atarak, 2015 yılı içerisinde yapı kullanım izin belgesini (iskanı) alarak üyelerimize teslimini gerçekleştirdik. Kendi imkanlarımızla yaptığımız sanayi sitemizde taşınmalar gerçekleşmiş ve şuan itibariyle yaklaşık 1500 ile 1600 civarında sayıları değişebilen çalışanımız bulunmaktadır.

*Burada ne üretiliyor?
Genelde metal sektörü üzerine çelik ağırlıklı üretim yapılıyor. Ağır çelik işleri, hafif çelik işleri, kapı ve pencere, demir doğrama imalatı, cam işleme, iskele imalatı, kepçe kovası imalatı, asansör kabini, konteynır imalatı, otomatik kepenk ve tente imalatı, kasa, damper imalatçıları gözlük çerçevesi imalatçısı vb. bu sektörde değişik imalat yapan firmalar var.

*Burada yapılan ürünler sadece Diyarbakır’a mı satılıyor?

Hayır. Sipariş bazlı ürünleri yurt içinde ve yurt dışına da iş yapıp satan firmalarımız var.

*Son olarak vermek istediğiniz bir mesaj var mı?
Kentimizde bu tür ihtisas meslek gruplarına ait sitelerin çoğaltılmasını sağlamak.

Kurumlarımızın ivedilikle bu türden çalışmalara öncelikli destek olmaları gerekmektedir.

“KÜMELEŞME İÇİN SEKRETERYA KURULDU”

*DTSO  olarak böyle bir çalışmanız var mı?

Var. Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası olarak meclisimizde aldığımız kararla bu çalışmaları yürütmek için Kümeleşme ve İhtisas Komisyonu kurduk. Bu komisyon eliyle de, Diyarbakır’da bütün meslek gruplarının kent merkezindeki istatistik çalışmasını yaptık. Kent dışına siteleşme çalışmalarıyla ilgili Sayın Valimizin talimatıyla ilgili kurum yetkililerinden oluşan bir Sekreterya ile bu çalışmalara başlandı.