İFLASLAR VE SOSYAL SIKINTILARIN YAŞANMAMASI İÇİN EK TEDBİRLER ALINMALI / ALİCAN EBEDİNOĞLU YAZDI

ALİCAN EBEDİNOĞLU

(Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı / TESK Yönetim Kurulu Üyesi)

Bütün dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Covid-19) pandemisi aynı zamanda ekonomik sıkıntılar da yaşatıyor.

Diyarbakır ve bölge illerimiz, bu sıkıntıyı derinden yaşayan kentlerin başında geliyor.

Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler sıkıntıda.

Kredi borçları Haziran’a kadar ertelendi.

Ancak Haziran ayı geldi çattı.

İşyerleri açılmazsa esnaf kredilerini ödeyemeyecek.

Gerçi şimdi açsa bile işlerin nasıl gedeceği belli olmadığı için Haziran ayındaki ötelemiş olduğu borcunu denkleştirip ödeyebilecek mi, onu da bilmiyoruz!

Kapalı olan esnafımızın çarkları bir an önce dönmeli. Dönmeli ki hem kredisini hem de öteleme faizini ödeyebilsin.

Üyemiz esnafların büyük bölümü aldıkları kredilerle işlerini genişletmiş ve yeni adrese taşınmış. Tadilat için kredi çekenler var. Yeni alet, malzeme, cihaz alanlar var. Bunları alırken ya da tadilat yaparken kredi çekmiş esnaflarımız olduğunu biliyoruz. Kapalı olan lokanta, berber, kuaför, güzellik salonu, kafe ve kahvehanelerin gerekli tedbirler alınarak birinci aşamada açılması daha fazla mağduriyetin önüne geçecektir.

Birinci aşamada açılması gerektiğini düşündüğümüz berber, kuaför ve güzellik merkezlerinde alınacak tedbirler şöyle;

-İşyerine müşteriler randevu sistemi uygulanarak alınacak

-100 metrekareden küçük işyerinde en fazla 3, 200 metrekare ve daha üstündeki işyerlerinde 6 kişi bulunacak. Bekleme salonunda kimse olmayacak. Müşterinin gerekli hizmeti görüldükten sonra 15 dakika ara verilecek. İkinci müşteri alınmadan kullanılacak aletler dezenfekte edilecek.

– Tek kullanımlık havlu kullanılacak ya da yeni müşteriye kullanılmamış havlu çıkarılarak kullanılacak.

-İş yerine ikinci müşteri alınmadan ortam havalandırılacak.

-Her müşteriye maske verilecek ve çalışan kişi mutlaka maske kullanacak

-Sakal tıraşı ustura ile yapılmayacak saç kesme makineleri ile kısaltma yapılacak

-Güzellik salonları ve bayan kuaförlerinde de randevu sistemi uygulanacak. Bekleme salonunda kimse bekletilmeyecek, randevu sistemine titizlikle uyulacak.

– Her gelen müşterinin ellerini dezenfektan ile dezenfekte etmesi sağlanacak ve maske verilecek.

-Çalışma saatleri yarı zamanla olabilir. Belirli saatlerde çalışma şartları uygulanabilir. Örneğin sabah 10.00- 16.00 saatleri arasında yarı zamanlı çalışma uygulanabilir. İkici bir çalışma saati önerimiz ise  12.00- 18.00 saatleri arası.

Restoran, kafe ve kıraathaneler için;

-Bahçeli olanlar bahçelerinde, bahçeleri olmayanlar ise kapalı alanda belirlenecek olan sosyal mesafe kurallarına göre müşteri kabul edecek. Masalar arası 2 metre olacak ve her masada karşılıklı oturmamak şartıyla 2 kişi bulunacak.

-Tek kullanımlık çatal kaşık, bıçak kullanılacak. Ayrıca tabaklar ve bardaklar da tek kullanımlık olanlar tercih edilecek.

-Kıraathanelerde de süreli hizmet sistemi uygulanabilir. Kahvehane ve kıraathaneler Ramazan ayı boyunca iftardan sonra açılabilir ve 19.00- .23.30 arasında hizmet verebilir.

Kentte 43 bin esnafı temsil eden Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Yönetim Kurulu olarak, salgın sebebi ile işyerleri olumsuz etkilenen esnaf ve sanatkârlarımız ile ilgili yapılabilecek çalışmalar hakkında bir toplantı gerçekleştirdik.

Esnafımızın yaşadığı sıkıntıları aşmak için bir dizi tedbirler paketi hazırladık.

Bu konudaki önerilerimiz şöyle;

1. ​Kapalı olan işyerlerine en az 50.000,00 TL, 5 yıl vadeli ve ilk 6 ayı ödemesiz olarak faizsiz kredi (cansuyu kredisi) verilmesi sağlanmalıdır.
2. Kapalı olan esnaf ve sanatkarlardan gerek belediye ve gerekse mülk sahiplerinin kiracılarından kira almaması sağlanmalıdır. Ya da devlet tarafından nakdi yardımda bulunulmalıdır.
3. 65 yaş üstü esnaf ve sanatkarımızın krediye ulaşması sağlanmalıdır. Yine 65 yaş üstü olup bir fiil işyerinde bulunması gereken esnaf ve sanatkarlarımızın sokağa çıkma yasağından muaf tutularak işlerinin başına geçmesi sağlanmalıdır.
4. Yapılandırması bulunan esnaf ve sanatkârlarımızın Vergi Daireleri, SGK ve tüm kurumlara olan yapılandırma borçlarının ötelenmesi sağlanmalıdır.
5. SGK, BAĞ-KUR ve Vergi borçlarının en az altı ay süreyle ötelenmesi sağlanmalıdır.
6. Esnaf ve Sanatkârlarımızın çek ve senet ödemeleri ötelenmelidir.
7. Sicili bozuk olan esnaf ve sanatkârlarımızın krediye ulaşması kolaylaştırılmalı ve kredilerinin onaylanması sağlanmalıdır.
8. Kapalı olan işyerleri ve sanayi esnafının elektrik kesintileri ertelenmeli, Mart Nisan Mayıs Haziran ayı faturaları devlet tarafından karşılanmalıdır.
9. Esnaf ve Sanatkarlarımıza Halk Bankası aracılığıyla kullandırılan kredilere daha rahat ulaşması sağlanmalı ve daha düşük, daha uzun vadeli krediler kullandırılmalıdır.
10. Ticari araç ve toplu taşıma araçlarında yolcu taşımalarda %50 uygulama yapıldığından MTV ve akaryakıt indirimi uygulanmalı ve araç sahiplerine nakdi yardım yapılmalıdır.
11. Servis aracı işleten esnaflarımıza ve yanlarında çalışanlara da ​nakdi yardım yapılmalıdır.
12. Esnaf ve sanatkârların yanlarında çalışanlara kapalı olan süreler içinde devlet tarafından en az asgari ücret oranında nakdi yardım yapılmalıdır.
13. 3 ay ötelenen kredi ödemelerinin ötelenen süre içinde faiz alınmaması sağlanmalıdır.
14. Kapalı olan Esnaf ve Sanatkârlara ve yanlarında çalışanlara gıda yardımında bulunulması sağlanmalıdır.
15. İçişleri Bakanlığı genelgesi kapsamı dışında olup, kapalı olan esnaf ve sanatkarımız dışında kalan işyerlerine de maddi yardımda bulunulmalıdır.
16. İl ve ilçeler bazında oluşturulan Komisyonlarda esnaf ve sanatkarların sorunlarını bilen esnaf teşkilatı temsilcilerinin katılması sağlanmalıdır.

Sonuç itibariyle tüm toplumu sosyal ve ekonomik olarak derinden sarsan pandemi karşısında devletler, gerekli adımları atmak zorundadır. Şu ana kadar alınan ve açıklanan paketler elbet önemli ve değerlidir. Ancak yeterli değildir. Yukarıda önerdiğimiz ek tedbir paketinin her bir maddesi hayati derecede önemlidir. Yarın iflasın, işsizliğin ve bir takım sosyal sıkıntıların yaşanmaması için önerilerimizin dikkate alınacağını umut ediyoruz.