Van’da esnaf iflas bayrağını çekti

HABER/VEYSİ POLAT

Doğu Anadolu Bölgesi’nin ticari açıdan en gelişmiş kenti olan Van, İran’da başgösteren koronavirüs nedeniyle zor günler geçiriyor. Kent esnafını ticari olarak ayakta tutan İranlılar, 24 Şubat 2020 tarihinde Gürbulak, Esendere ve Kapıköy sınır kapılarının Türkiye tarafından tedbir amaçlı kapatılmasının ardından Van’a gelemiyor. Alınan tedbirlerin Van’da koronavirüs varmış gibi bir algı yarattığına dikkat çeken esnaf, kente yerli turistlerin de gelmediğini belirtiyor.

Koronavirüs vakaları nedeniyle ülke genelinde alarm durumunda olan İran, Van için önemli bir ekonomik kaynak. İran, virüse karşı acil eylem planı çerçevesinde mücadele ederken, Türkiye de tedbir amaçlı olarak Ağrı Gürbulak, Hakkari Esendere ve Van Saray’daki Gümrük Kapıları’nı 24 Şubat’tan itibaren kapattı. Bu durum, ülkemizin İran’la en uzun sınırı olan Van’ı ekonomik olarak olumsuz yönde etkilemiş durumda. Çünkü İranlılar gerek hafta sonları özel olarak da her yıl 18 Mart ve 5 Nisan tarihleri arasındaki Nevruz Bayramı tatili için Van’ı tercih ediyordu. Van Turizm İl Müdürlüğü verilerine göre her yıl kenti ziyaret eden 400 bin İranlı’nın yarısı Nevruz Bayramı sürecinde Van’a geliyor. TÜİK verilerine göre de Van’a gelen her bir İranlı 200-400 dolar arası döviz bırakıyor. Kent ekonomisini ayakta tutan İranlı turistlerin bıçak gibi kesilmesi esnafın bitirme noktasına getirdi.

VOSİAD BAŞKANI BOZKURT: ESNAF CİDDİ KAYGILAR İÇERİSİNDE

Van Organize Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği Başkanı (VOSİAD) Başkanı ve Doğu Anadolu Sanayici İş İnsanları Federasyonu (DOĞUSİFED) Başkan Yardımcısı Şemsettin Bozkurt, koronavirüs nedeniyle Van’da bir tedirginlik yaşandığını ifade ederek, şunları söyledi:

“Korona virüsü sonucu Van’da oluşan bir tedirginlik var. Özellikle turizm ve konaklama sektörü bu durumdan çok kötü etkilenmiş durumda. Geçen yılın Mart ayına göre İran’dan gelen turist sayısı ile kıyasladığımızda otellerdeki doluluk oranı yüzde 70-80’lardan yüzde 10 seviyesine inmiş durumda. Özellikle Nevruz Bayramı’nda hizmet, tekstil, turizm sektörleri ciddi bir ciro bekliyorlardı. Koronavirüs nedeniyle Türkiye ile İran arasındaki ihracatta ciddi düşüşler yaşandı. Shopping festivali ve Nevruz Bayramı öncesi gelişlerin durmasından esnaflar ciddi kaygılar içerisindedir. Yetkililer ciddi tedbirler almazsa Van esnafı, bu yıl ciddi ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya kalabilir. Virüsün teknik olarak bulaşmasından ziyade psikolojik etkisi çok fazla. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ve Van Bölge Hastanesi’nden yapılan resmi açıklamalarda, Sağlık Bakanımızın yapmış olduğu açıklamada, Van’da herhangi bir virüs vakasına rastlanmamıştır. Gümrük kapılarının kapanması ve etkin tarama faaliyetlerinin yapılması tedbir amaçlıdır. Bu önlemlerle halkımız rahat nefes almıştır.”

TURSAB VAN BÖLGE BAŞKANI ÖZGÖKÇE: İPTAL EDİLEN REZERVASYON ÜCRETLERİNİ ALAMIYORUZ

Hakkari, Van, Bitlis ve Muş’taki 138 acentenin temsilcisi olan Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TURSAB) Van Bölge Müdürü Cevdet Özgökçe, İran pazarının Van için önemine dikkat çekerek, Nevruz Bayramı için yapılan tüm rezervasyonların koronavirüs nedeniyle iptal edildiğini söyledi. Özgökçe, “Koronavirüs vakaları nedeniyle İran’la olan tüm sınır kapıları kapatıldı, hava ulaşımları durduruldu. Her yıl Nevruz Bayramı sürecinde kentimizi tercih eden İranlılar rezervasyon yapmıştı. Tur operatörleri olarak bizler de konaklama, yeme içme ve havayolu ulaşımı için anlaşmalar yaparak iyi bir hazırlık süreci başlatmıştık. Ancak alınan tedbirlerden sonra rezervasyon iptalleri yaşandı. Müşteri haklı olarak ‘biz gelemiyoruz, paramızı geri verin’ diyor. Ancak anlaşma yaptığımızı yerler de ‘Bize verdiğiniz para ile sizler için hazırlık, tesislerimizi yeniledik. Size paranın bir kısmını veremeyeceğiz. Kalanı için bir takvime bağlayacağız’ diyor. Ciddi anlamda bir sıkıntımız var. TURSAB Hukuk Departmanı ile her gün bu konuyu görüşüyoruz. Nevruz’a kadar kapılar açılır mı açılmaz mı bilemiyoruz. Önümüzü göremiyoruz. İnanın uykularımız kaçtı. 10 gündür üç beş saatlik uykularla hayatımızı idame ediyoruz. Müşteri haklı olarak parasını istiyor, biz ödemelerimizi geri alamıyoruz. İki arada bir derede kalmışız” dedi.

VANODER BAŞKAN YARDIMCISI ÇİFTÇİ: YANLIŞ ALGI KURBANIYIZ

Van Otelciler Derneği (VANODER) Başkan Yardımcısı Salih Çiftçi, sosyal medyada yaşanan bilgi kirliliği nedeniyle Van’a yönelik olumsuz bir algı yaratıldığını ifade etti. Van’a sadece İranlıların değil yerli turistlerin de artık gelmediğini vurgulayan Çiftçi, “Sağlık Bakanımız açıkladı. Sadece Van’da değil Türkiye’nin hiçbir kentinde koronavirüs vakası yok. Bu nedenle insanlarımız gönül rahatlığıyla Van’a gelebilirler. Son 15-20 günde kentimiz bu yanlış algıdan kaynaklı ciddi zararlar gördü. 3 kongre, 30’a yakın kültür turları iptal edildi. Sınır kapılarının kapanması bölge ekonomisini ciddi oranda etkilemiş durumda. Acil eylem planının devreye konulması gerekiyor. Bu durum bir ay daha böyle devam ederse esnaflar birer birer kepenk kapatmak durumunda kalacaktır” diye konuştu.

“KENTTEKİ YERLEŞİK İRANLILARA BAKIŞ AÇISI DA DEĞİŞTİ”

Koronavirüs konusunda halkın da bilinçlendirilmesi gerektiğine dikkat çeken Çiftçi, “Burada yerleşik olan İranlılara farkli bir gözle bakılmaya başlandı. İranlılar burada artık dışlanmaya başlandı. Özellikle turizmcilerden başlanarak koronavirüs konusunda bir eğitim çalışması başlatılmalı. Reverzasyon için otelleri arayanlar ‘otelde İranlı varsa müşteri göndermiyoruz’ demeye başladılar. Bu ciddi bir tehlikedir” dedi.

VADSİAD BAŞKANI UÇAR: ESNAF BİTTİ, SANAYİCİ İHRACAT YAPAMAZ HALE GELDİ

Van Dinamik Sanayici ve İş İnsanları Derneği (VADSİAD) Başkanı Berrin Uçar ise, sadece esnafın değil sanayicilerin de bu durumdan olumsuz etkilendiğini söyledi. İhracatların bitme noktasına geldiğini vurgulayan Uçar,  “İran’da koronavirüs vakalarının baş göstermesiyle birlikte sınır kapılarının kapatılması Van ekonomisine ciddi bir darbe vurdu. Esnaf zor günler geçiriyor. Sanayicilerimiz ihracat yapamıyor. Her yıl Nevruz Bayramı tatili sürecinde Van’a gelen İranlı turist sayısı 200 bindi ve otellerde yüzde 90’lere varan bir doluluk oranı vardı. Şu an sokaklar, AVM’ler, işyerleri boş durumda. Van esnafı bu konuda ciddi sıkıntı yaşıyor” diye konuştu.